سكته، بويژه سكته مغزي، ناگهاني اتفاق مي‌افتد و خيلي سريع فرد مبتلا و اطرافيانش را خلع‌سلاح مي‌كند؛ بخصوص اگر ندانيم چه علائمي دارد و در قبال آن، بايد چه اقداماتي انجام دهيم.

اما مهم‌ترين مساله در برخورد با فرد مبتلا به سكته مغزي انتقال هرچه سريع‌تر او به بيمارستان است. اين يك مساله حياتي هم در زنده‌ماندن فرد و هم افزايش كيفيت زندگي او پس از درمان به شمار مي‌رود.

مهم‌ترين نشانه‌های سکته

افتادگي صورت

دقت كنيد آيا در يك طرف صورت بيمار افتادگي ديده مي‌شود يا بيمار در يك طرف صورت خود احساس بي‌حسي مي‌كند؟ براي اطمينان، از فرد بخواهيد لبخند بزند. صورتي كه افتادگي داشته باشد، لبخند متقارني ندارد.

ضعف دست

 آيا بيمار در يكي از دست‌ها احساس ضعف يا بي‌حسي مي‌كند؟ از او بخواهيد هر دو دست خود را بالا بياورد و دقت كنيد كه آيا يكي از دست‌ها به پايين تمايل دارد يا مي‌افتد؟

اختلال گفتار

 آيا فرد در سخن گفتن ناتوان است يا به سختي متوجه سخنان شما مي‌شود؟ از او بخواهيد جملات ساده‌اي مانند «آسمان آبي است» را تكرار كند. آيا مي‌تواند جمله را به درستي تكرار كند؟

وقت تنگ است!

اگر با يك يا هر سه علامت فوق مواجه شديد زمان را از دست ندهيد، بلافاصله به اورژانس زنگ بزنيد. حتي اگر اين علائم بر‌طرف شدند نيز نبايد دست برداريد و حتما بلافاصله با اورژانس تماس بگيريد تا بيمار در كوتاه‌ترين زمان ممكن به بيمارستان منتقل شود. حين رسيدگي به بيمار از همان ابتدا حواستان باشد كه نخستين علائم سكته مغزي چه زماني بروز كرده‌اند. اين مسأله به كادر درماني كمك فراواني خواهد كرد.

حمله گذرا بسيار جدي است!

حمله ايسكمي گذرا (به اختصارTIA)‌ يك سكته خفيف است كه علائمي مانند علائم سكته مغزي ايجاد مي‌كند.علائم اين حمله خفيف معمولا طي چند دقيقه از بين مي‌روند، اما اگر فرد مبتلا به حال خود رها شده و درمان نشود، در معرض خطر بالاي سكته مغزي قرار خواهد گرفت.

تشخيص و درمان TIAمي‌تواند احتمال بروز يك سكته مغزي بسيار خطرناك را به ميزان قابل توجهي كاهش دهد.

بيشتر بدانيم!

علائم دیگر سکته

علائم سكته مغزي به سه علامت ذكر شده محدود نمي‌شود. علائم ديگري هم هست كه آگاهي از آنها نيز در مواقع خطر مي‌تواند كارساز باشد:

ـ بي‌حسي ناگهاني يا ضعف در پا

ـ گيجي ناگهاني يا اختلال ادراك

ـ اختلال ناگهاني در ديدن يك يا هر دو چشم

ـ بروز ناگهاني اختلال در راه رفتن، سرگيجه، نداشتن تعادل يا ناهماهنگي اعضا

ـ سردرد ناگهاني و شديد بدون علت

آنچه مغز را سكته مي‌دهد

عوامل اصلي که باعث سكته می شوند

1‌ـ فشار خون بالا

2‌ـ استعمال دخانيات

3 ـ چاقي در ناحيه شكم

4‌ ـ تغذيه نامناسب (گوشت قرمز و غذاهاي سرخ كردني بيش از اندازه و مصرف ناكافي ميوه و سبزيجات و ماهي)‌

5‌ ـ نداشتن ‌تحرك و فعاليت جسماني

گزاف نيست اگر اين پنج عامل را «راهزنان سلامت» بناميم.

پیشگیری کنید

راهکارهایی که برای پیشگیری از سکته مغزی پیشنهاد می شود به چهار دسته اصلی تقسیم می شود:

سبک زندگی

افرادی که بازمانده سکته مغزی هستند برای پیشگیری کردن از بروز دوباره سکته مغزی باید موارد زیر را رعایت کنند:
- پرهیز از دخانیات
- ورزش کردن و کنترل وزن
- پرهیز کردن از الکل و نمک
- مصرف مواد غذایی سالم مانند ماهی، سبزیجات و غلات

 داروها

پزشکان برای افرادی که احتمال دارد سکته مغزی کنند داروهایی تجویز می کنند تا احتمال بروز سکته را کاهش دهند. داروهای ضد لخته خون، مثل آسپرین، پلاکت های خون را حفظ می کنند که سبب ایجاد لخته می شوند. داروهای ضد لخته خون، مانند وارفارین، برای بازماندگان سکته مغزی تجویز می شوند تا به بیداری بخش خاموش مغزشان کمک کنند. افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند برای درمان این بیماری باید به پزشک مراجعه کنند.

جراحی

در برخی از موارد، سکته مغزی در نتیجه تنگ شدن شریان کاروتید ایجاد می شود. پزشکان، افرادی را که سکته مغزی خفیف یا زود گذر (TIA ) کرده اند را جراحی می کنند و پلاکت ها را از دیواره این شریان پاک می کنند.

الون و استنت

در برخی موارد، پزشکان برای باز کردن شریان کاروتید از آنژیو پلاسی برای قرار دادن بالون و استند استفاده می کنند.

زندگی پس از سکته مغزی

بیش از نیمی از افرادی که سکته مغزی کرده اند توانایی های خود را باز می یابند. کسانی که به اندازه کافی داروهای متلاشی کننده لخته خون مصرف می کنند ممکن است به طور کامل بهبود یابند و کسانی که دچار ناتوانی شده اند یاد می گیرند مستقل باشند.